Manul stepowy – kot sprzed dwóch milionów lat

Nikoletta Parchimowicz

Nikoletta Parchimowicz

Ten tekst przeczytasz w 5 minut

Manul stepowy to kot znany z wyjątkowo długiego futra oraz z wybitnych talentów wspinaczkowych. Kiedyś uważano go za pierwowzór persów. Dziś króluje w internecie dzięki swojej niesamowitej ekspresyjności.

manul stepowy

fot. Shutterstock

  1. Czym jest manul?
  2. Manul - wygląd i zachowanie
  3. Czy manul to przodek persa?
  4. Manul stepowy - najważniejsze informacje
  5. Czy manul jest niebezpieczny?
  6. Czy da się oswoić manula?
  7. Czy manula można trzymać w domu?

Manul stepowy (Otocolobus manul, z ang. Pallas’s Cat) to gatunek małego drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, którego domem jest ogromny obszar Azji Środkowej. Jego ciało nie jest najlepiej przystosowane do śniegu, więc trzyma się zimnych, suchych siedlisk – szczególnie trawiastych lub skalistych, które pomagają mu ukryć się przed wrogami. Jest wyjątkowo nieuchwytny.

Manul stepowy to kolejny inspirujący gatunek z rodziny kotowatych. Był podejrzewany o pokrewieństwo z kotami perskimi, a swoją nazwę zawdzięcza niezwykłym uszom. Dziś, dzięki swojej bogatej mimice, jest jednym z kocich bohaterów internetowych memów. Ma imponujące futro! Nie dość, że jest najdłuższe i najgęstsze w całej rodzinie kotowatych, to dodatkowo potrafi zmieniać swoją długość oraz barwę w zależności od temperatury powietrza. O wyjątkowości manuli świadczy również fakt, iż posiadają swój kawałek ziemi – własne sanktuarium, w którym mogą czuć się całkowicie bezpieczne.

 

Manul - wygląd i zachowanie

Manul jest szczęśliwym posiadaczem najgęstszego i najdłuższego futra spośród wszystkich kotów. To jego prawdziwa chluba. Taka obfitość sierści sprawia, że kot wydaję się dużo większy, niż jest w rzeczywistości. Jest niezwykle puchaty, ale nie gruby. Wielkością przypomina sporego kota domowego. Futro chroni go przed zimnem, ale on zamiast śniegu woli suche trawy. Dodatkową zaletą takiej szaty jest to, że zmienia swoją długość oraz barwę w zależności od pory roku. W zimowe miesiące jest srebrzysto-szara, natomiast latem przybiera ciemniejszą, a nawet rudawą barwę.

Manul posiada wybitnie rozwiniętą mimikę. Internauci doskonale znają zdjęcia obrażonego pyszczka tego kota. Zdolności strojenia min w połączeniu z zabawnym wyglądem sprawiają, że manul bywa gwiazdą różnorodnych grafik i filmików. Zwierzaka charakteryzują okrągłe źrenice, krótkie nogi i spłaszczony pyszczek z szeroko rozstawionymi uszami – to one czynią z niego najbardziej ekspresyjnego dzikiego kota na świecie. Naukowcy liczą, że popularność gatunku przełoży się na poziom i skuteczność jego programu ochronnego.

manul

Manul świetnie radzi sobie w terenach górskich i potrafi bezpiecznie przemieszczać się nawet po bardzo stromych zboczach. Z ogromną sprawnością wspina się po niebezpiecznych skałach. Jego środowisko naturalne, tj. stepy, równiny, skaliste pustynie i pozbawione drzew obszary górskie Azji Środkowej wymogły na nim wykształcenie imponujących umiejętności w tej dziedzinie. W zamian za to natura odebrała mu prędkość. Krępa budowa ciała sprawia, że kot nie biega zbyt szybko. Na swoje ofiary zasadza się w kryjówkach i atakuje je z zaskoczenia.

Czy manul to przodek persa?

To niemiecki przyrodnik Peter Pallas w 1776 roku po raz pierwszy opisał tego futrzastego dzikuska. Nazwał go wtedy „Felis” i teoretyzował, że jest on przodkiem kota perskiego. Podobieństwa upatrywał w okrągłym pyszczku, imponującym płaszczu i krępym ciele. Oczywiście był w błędzie, a jego następcy zmienili imię kota. Dzikuska ochrzczono na nowo. Tym razem otrzymał on imię „Otocolobus manul”, co można przetłumaczyć jako… „brzydki uszatek”.

Niektórzy mogą uważać, że uszy manula są brzydkie, podczas gdy inni uważają je za urocze. No cóż… O gustach się nie dyskutuje. Fakty są jednak takie, że okrągłe uszy kota – które są umieszczone na bokach jego głowy – są jedną z najbardziej charakterystycznych cech tego gatunku.

manul

 

Manul stepowy - najważniejsze informacje

Wygląd:

Ciało manula jest krępe; łapy krótkie i masywne; pysk okrągły; źrenice okrągłe (inaczej niż u kota domowego); krótkie, zaokrąglone uszy usytuowane są po bokach głowy. Sierść długa i niezwykle gęsta. Podszycie na brzuchu jest dwa razy dłuższe niż futro pokrywające resztę ciała. Maść u manuli waha się od srebrzysto-szarej w okresie zimowym do ciemniejszego, rudawego odcienia w cieplejszych miesiącach. Szeroka głowa manula jest pokryta rozetami i cętkami, a krzaczasty ogon otaczają ciemne pasy; końcówka jest czarna. Oznaczenia te wydają się ciemniejsze w lecie i doskonale maskują kota w terenie.

Tryb życia:

Manul stepowy zamieszkuje stepy, skaliste pustynie, równiny i góry do wysokości 4500 m n.p.m. Prowadzi nocny tryb życia. Za dnia ukrywa się w norach, ale – co ciekawe – nie swoich, tylko należących do innych zwierząt. Poza tym jego domem są małe jaskinie i rozpadliny skalne. Jest to kot skryty, prowadzący samotny tryb życia. Trudno go wypatrzyć, a tym bardziej spotkać w grupie. Rewiry samców zajmują obszar ok. 4 km².

Pożywienie:

Manul żywi się drobnymi gryzoniami (myszoskoczkami, karczownikami, chomikami, wiewiórkami), a także młodymi świstakami, zającami i ptakami. Krępa postura sprawia, że nie jest szybkim biegaczem, więc gdy wyczuje niebezpieczeństwo, zamiera i przykuca w bezruchu płasko na ziemi. Jego futro doskonale pomaga mu wtopić się w otoczenie.

Długość życia:

Może żyć do sześciu lat na wolności, ale z powodu drapieżników i innych niebezpieczeństw długość jego życia prawdopodobnie będzie o połowę mniejsza. Utrzymywany w odpowiednich warunkach w niewoli dożywa nawet 12 lat.

Rozmnażanie:

Samica manula osiąga dojrzałość płciową około pierwszego roku życia. Ma najkrótszy spośród wszystkich kotek okres rui, który trwa zaledwie od 26 do 42 godzin. Koty łączą się w pary między grudniem a marcem. Ciąża trwa 66–75 dni. Przeciętny miot to 3–4 młode, ale zdarzają się także mioty po 6, a nawet 8 kociąt. Młode manule rodzą się od końca marca do maja. Kocięta stają się niezależne w ok. 4-5. miesiącu od narodzin.

Ochrona:

Według IUCN Red List (Czerwona Lista Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody) manul stepowy od 2002 roku zaliczony jest do kategorii NT – bliski zagrożenia. Jest chroniony na większości obszaru swego występowania. Niski stan liczebności manuli jest spowodowany dość słabo rozwiniętym systemem odpornościowym tych zwierząt, a także działalnością rolniczą na terenach jego występowania i procesem tępienie jego naturalnego źródła pożywienia. Manule często też giną w pułapkach przeznaczonych dla wilków i lisów. Niestety pomimo ochrony manule padają ofiarą kłusowników, którzy czerpią zyski z futra, tłuszczu i narządów tych zwierząt.

Liczba manuli spadła o około 10-15 procent w ciągu ostatniej dekady. Na szczęście udało się uzyskać dla nich rezerwat, w którym są nietykalne. To pas ziemi w Sailyugemsky Nature Park, który leży w górach Ałtaj między Kazachstanem i Mongolią.

manul stepowy

Czy manul jest niebezpieczny?

Manul stepowy nie jest słodkim kotkiem. Choć może wyglądać uroczo, to w rzeczywistości nie jest przyjaznym zwierzątkiem. Najchętniej nie wychodziłyby z nory, unikając wszelkich kontaktów. Bywa także bardzo agresywny w stosunku do wszystkich intruzów i nie boi się używać pazurów ani zębów.

Czy da się oswoić manula?

Manul stepowy nie sprawdzi się w roli domowego mruczka. Dzikie zwierzęta wychowane na wolności zachowują się agresywnie w stosunku do człowieka i nie odnajdą się w jego otoczeniu. Zdarza się natomiast, że kocięta manula wychowane w niewoli i ręcznie odkarmione przez człowieka zachowują się podobnie do kotów domowych.

Czy manula można trzymać w domu?

Manul stepowy to zagrożony gatunek znajdujący się pod szczególną ochroną. Nie można go więc łapać, sprzedawać ani trzymać w domu. Hodowle manula stepowego mogą być prowadzone wyłącznie przez wyspecjalizowane ośrodki posiadające stosowane uprawnienia.

Pierwsza publikacja: 25.04.2022

Podziel się tym artykułem:

Nikoletta Parchimowicz
Nikoletta Parchimowicz

Miłośniczka kotów, catsitterka, behawiorystka. Piszę o kotach od wielu lat. O ich naturze uczę się natomiast, odkąd pamiętam. Czuję z kotowatymi niesamowitą więź i porozumienie.

Zobacz powiązane artykuły

19.03.2024

Karakal – dziki drapieżnik czy domowy pupil?

Ten tekst przeczytasz w 4 minuty

Pędzelki na uszach, krótki ogon i zwinne ciało – to cechy dzikiego gatunku kota – karakala. Choć nazywany jest też rysiem stepowym, to wcale nie należy do rzędu rysi, a bliżej mu do złotokota afrykańskiego. Zasięg występowania tego kota obejmuje znaczą część Afryki i rozciąga się przez Azję Mniejszą aż do Indii.

null

undefined

18.03.2024

Jak wysiać trawę dla kota na Wielkanoc? Sprawdź!

Ten tekst przeczytasz w 3 minuty

Powód, dla którego koty tak uwielbiają trawę, nadal pozostaje tajemnicą – możemy się go tylko domyślać. I zadbać o nasze mruczki, przygotowując im smaczną trawę, zwłaszcza na Wielkanoc. Jak wysiać trawę dla kota? Podpowiadamy!

jak wysiać trawę dla kota

undefined

13.03.2024

Dlaczego koci język jest szorstki? Rola tajemniczych wypustek

Ten tekst przeczytasz w 2 minuty

Każdy, kogo kiedykolwiek polizał kot, pamięta na pewno, jak szorstki jest jego język. Dlaczego taki słodkie, miękkie stworzenie ma język jak tarka do warzyw? Sprawdźmy, jakie są tego przyczyny!

dlaczego język kota jest szorstki

undefined

null

Bądź na bieżąco

Zapisz się na newsletter i otrzymuj raz w tygodniu wieści ze świata kotów!

Zapisz się