Ryś i żbik z probówki

Dzikie, polskie koty mogą zyskać nowe życie. Wrocławscy naukowcy szukają metody, by uratować rysie i żbiki – dwa zagrożone gatunki. Szansą na wykreślenie z czerwonej księgi gatunków jest metoda in vitro.

W Polsce cała populacja żbików i rysi nie przekracza 100 osobników. Część z nich żyje w ogrodach zoologicznych, a na wolności pozostają tylko nieliczne. Jeśli nic się nie zmieni, niedługo w naszych lasach nie będzie ani jednego dzikiego kota.

Naukowcy z wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego starają się temu zaradzić.
– To nasz moralny obowiązek, by wspierać naturę, jeśli sama nie daje rady. Metoda in vitro to realna szansa przeżycia dla tych kotów, dlatego postanowiliśmy ją zastosować – mówi prof. Wojciech Niżański.

Męskie i żeńskie komórki rozrodcze, czyli plemniki i komórki jajowe, są z pokolenia na pokolenie coraz słabsze. Dlatego naturalne zapłodnienie staje się prawie niemożliwe. Dodatkowym problemem w niewielkich populacjach są mutacje genowe i chów wsobny. Zapłodnienie metodą in vitro, czyli poza organizmem matki, zwiększy różnorodność genetyczną. Pozwoli także na łączenie komórek rozrodczych zwierząt żyjących w różnych środowiskach.

Próbki pobierane są najczęściej od martwych kotów.

– Nasz zespół dostaje informacje,  że zginął np. samiec rysia. Wówczas szybko docieramy na miejsce i pozyskujemy  gamety. Nie można tracić czasu, ponieważ plemniki i komórki jajowe żyją tylko przez dobę od śmierci zwierzęcia – wyjaśnia Niżański.

Po pobraniu komórki rozrodcze przywożone są do wrocławskiego laboratorium, a następnie mrożone w ciekłym azocie. Przechowywane w ten sposób mogą czekać nawet 40 lat.

Na świecie podobne badania prowadzone są w Stanach Zjednoczonych, Niemczech i Francji. Wrocławscy naukowcy są  pierwsi w Polsce. Co prawda nie udało im się jeszcze wyhodować kota z in vitro. Do tego potrzeba czasu i absolutnej pewności, że zwierzę urodzi się zdrowe. Na obecnym etapie biolodzy sprawdzają różne metody pobierania, mrożenia  i przechowywania komórek rozrodczych i zarodków. Tworzą zamrożoną i uśpioną pulę genową do wykorzystania w przyszłości.

źródło