29.10.2022
Rozdziawiony pyszczek. Czym jest reakcja Flehmena u kota?
Marianna Adamska
Ten tekst przeczytasz w 2 minuty
Jesteście dumnymi opiekunami mruczków? Z pewnością niejednokrotnie mieliście okazję zaobserwować taką scenę: wasz zaintrygowany kot próbuje wyłapać z powietrza nowe zapachy, podnosząc przy tym łebek oraz delikatnie otwierając pyszczek i unosząc wargi. Właśnie jesteście świadkami zjawiska, które w zoologii nazywane jest reakcją Flehmena. O co dokładnie chodzi?
Fot. Shutterstock
Dlaczego kot rozdziawia pyszczek, rejestrując zapachy? Reakcja Flehmena
Reakcja Flehmena jest ściśle związana z funkcjonowaniem jednego z podstawowych zmysłów – zmysłu zapachu. Jest on u kota jest niezwykle czuły dzięki ogromnej ilości komórek węchowych – mruczek ma ich nawet do 40 razy więcej niż człowiek! Percepcja zapachów (14 razy silniejsza niż u ludzi!) jest dodatkowo wzmocniona dzięki obecności specjalnego narządu zwanego narządem Jacobsona, który stanowi pewną rzadkość w świecie zwierząt. Ciekawostka! Organ ten posiadają także ludzie, ale jego działanie jest o wiele słabsze niż w przypadku kotów.
Narząd Jacobsona jest umiejscowiony w dość specyficznym miejscu, niekojarzącym się bezpośrednio z wyłapywaniem zapachu przez nos, a mianowicie na… podniebieniu, a dokładniej kości lemieszowej. Jego ujście – dwie delikatne rurki – znajduje się za górnymi siekaczami. Kot, starając się wychwycić możliwie największą ilość cząsteczek zapachowych, używa nie tylko nozdrzy, lecz także organu Jacobsona. Właśnie dlatego podczas szczególnie intensywnego „badania terenu” otwiera także pyszczek (reakcja Flehmena): aby zapach mógł dotrzeć także do receptorów umieszczonych w podniebieniu.
Co tak bardzo istotnego dla kota rejestruje narząd Jacobsona?
Narząd Jacobsona jest szczególnie czuły na wyłapywanie z powietrza feromonów. Pełni bardzo ważną funkcję, jeśli chodzi o komunikację z innymi kotami. Organ ten wychwytuje informacje zapachowe znajdujące się między innymi w substancji wydzielanej przez gruczoły przy odbycie albo pozostawionej podczas drapania rozmaitych powierzchni, a także w moczu. Pomaga także odnaleźć odpowiedniego partnera seksualnego. Co ważne, te wychwycone komunikaty chemiczne trafiają do innych obszarów mózgu, niż „tradycyjnie” odczytane zapachy przez nozdrza – do podwzgórza i ciała migdałowatego, czyli ośrodków związanych z emocjami, obroną, seksualnością oraz zachowaniami społecznymi.
Ale to nie wszystko! Narząd lemieszowo-nosowy umożliwia mruczkom intensywne przeżywanie każdego innego fascynującego ich zapachu. Na pewno niejednokrotnie zauważyliście, kiedy pupil z wielkim zaangażowaniem obwąchuje odzież po waszym powrocie do domu. Dla kota to prawdziwa zapachowa nirwana!
Dlaczego węch jest tak bardzo ważny dla kota?
Węch to najważniejszy ze zmysłów, jeśli chodzi o mruczka. Ma to oczywiście związek z dzikim pochodzeniem tych zwierząt i związaną z nim koniecznością przetrwania w naturalnych, niekoniecznie przyjaznych, warunkach. I chociaż dla oswojonego kota domowego są to zamierzchłe czasy, pierwotne instynkty wciąż działają u niego z intensywną mocą.
Mruczek poprzez węch poznaje rzeczywistość. Dzięki umiejętności doskonałego kodowania i odczytywania informacji zapachowych może uniknąć niebezpieczeństwa, w porę wycofując się z niebezpiecznego rewiru (na przykład patrolowanego przez innego kota), odnaleźć pożywienie, ocenić jego świeżość oraz toksyczność, a także namierzyć potencjalną ofiarę, spotkać idealnego partnera do posiadania potomstwa i oczarować go swoimi feromonami, skutecznie oznaczyć własny teren, a także... namierzyć kojarzącą się z przyjemnymi rzeczami woń swojego opiekuna. Bez wątpienia mruczek potrzebuje znakomitego zmysłu zapachu, żeby sprawnie poruszać się w otaczającym go świecie!
Źródła: http://kociweterynarz.pl/, https://apetete.pl/, https://myanimals.com/, https://wamiz.pl/
Zobacz powiązane artykuły
12.08.2025
Dlaczego koty podglądają nas w łazience? Co je tak ciekawi?
Ten tekst przeczytasz w 3 minuty
Wydawałoby się, że skoro koty tak dbają o zachowanie nienaruszalnej przestrzeni osobistej, że potrafią nie załatwić się do kuwety, póki na nie patrzysz, to i same w życiu respektują cudzą przestrzeń, czytaj – twoją przestrzeń. Nic z tego. Dlaczego koty podglądają nas w łazience?
undefined
01.08.2025
Dlaczego większość kotów nie lubi być brana na ręce?
Ten tekst przeczytasz w 4 minuty
Rzadko który kot sam się prosi o noszenie na rękach. Większość będzie z całych sił opierać się takim formom czułości. Dowiedz się, dlaczego koty nie lubią być brane na ręce.
undefined
26.07.2025
Czy wiesz, co to jest „koci młynek”? Twój kot na pewno też to robi!
Ten tekst przeczytasz w 3 minuty
Gdy kot kopie tylnymi łapami – mogą pojawić się ofiary. Oby tylko nie były nimi nasze dłonie, stopy, ani inne koty! Dlaczego zwierzak tak robi? Sprawdź!
undefined