04.12.2016
Dlaczego gepardy tak trudno się rozmnażają?
Koty.pl
Ten tekst przeczytasz w 2 minuty
Gepardy wydają się idealnym kandydatem na towarzysza człowieka. Szybko się oswajają i uczą, są łagodne i przyjacielskie.
fot. shutterstock
Czy zagraża im tylko człowiek?
Współcześnie – tak. To człowiek poluje na gepardy, wyłapuje ich młode, ingeruje w naturalne środowisko tych zwierząt. Problem jest jednak bardziej skomplikowany, by go zrozumieć, należy poznać historię gatunku.
Zamieszkujący obecnie sawanny Afryki gepard (Acinonyx jubatus) przybył tam z Ameryki Północnej, gdzie zamieszkiwał przed 100 000 lat – informuje pismo „Genome Biology”.
Jak wykazali naukowcy, migracja z Ameryki Północnej była kosztowna dla gatunku i spowodowała pierwszą dużą redukcję jego puli genowej.
Współczesne gepardy zamieszkują wschód i południe Afryki, są jednak gatunkiem zagrożonym – ich wolno żyjąca populacja jest niewielka i dochodzi do chowu wsobnego, czyli kojarzenia się osobników blisko spokrewnionych.
Naukowcy z uniwersytetu w Petersburgu (Rosja) wspólnie z kolegami z Pekińskiego Instytutu Genomiki (BGI) oraz Cheetach Conservation Fund (Namibia) zsekwencjonowali genom namibijskiego samca geparda, zwanego „Chewbaaka” oraz sześciu innych dziko żyjących gepardów z Tanzanii i Namibii.
Dzięki temu badaniu udało się dokładniej poznać ewolucyjną historię gatunku oraz określić, jak bardzo genom został zubożony (mniejsza różnorodność genetyczna wiąże się z podwyższoną umieralnością młodych, powoduje zaburzenia rozwoju plemników oraz zwiększa ryzyko chorób zakaźnych).
W sumie 18 gepardzich genów wykazywało szkodliwe mutacji – zwłaszcza AKAP4, którego uszkodzenie może zagrażać rozwojowi plemników.
Zapewne dlatego gepard ma duży odsetek wadliwych plemników i nie jest gatunkiem odnoszącym reprodukcyjne sukcesy.
Gepard pochodzi od krewnego amerykańskiej pumy, którego kopalne szczątki znajdowane są w obu Amerykach, Europie i Azji.
Dwa razy w historii gatunku pojawiło się „wąskie gardło” – zdarzenie, w którym populacja gwałtownie zmniejszyła się ze względu na czynniki środowiskowe.
Pierwsze takie zdarzenie miało miejsce 100 000 lat temu, mniej więcej w późnym plejstocenie, gdy dochodziło do powtarzających się zlodowaceń. Przodkowie gepardów ruszyli wówczas do Azji korzystając z istniejącego połączenia lądowego (dzisiejsza Cieśnina Beringa), a następnie trafili do Afryki. Migracji towarzyszyło zmniejszenie się populacji oraz ograniczony przepływ genów z powodu rozległych, liczących po kilkaset kilometrów kwadratowych terytoriów, jakie przypadły poszczególnym osobnikom. W efekcie częściej kojarzyły się osobniki spokrewnione.
Kolejnym wąskim gardłem był okres około 10-12 000 lat temu. Liczba osobników jeszcze bardziej się zmniejszyła, co doprowadziło do dalszej utraty zmienności. Gepardy zniknęły z Ameryki Północnej, kiedy ostatnie cofnięcie się lodowców spowodowało nagłe wymarcie wielu dużych ssaków w Ameryce Północnej.
Przeszczepy skóry pomiędzy niespokrewnionymi gepardami przyjmują się tak dobrze, jakby były to klony.
Analiza genomu wykazała, że wynika to zarówno z utraty kilku genów związanych z odpornością, jak i bardzo małej różnorodności genetycznej – znacznie mniejszej niż u hodowanych wsobnie psów czy kotów. Szacuje się, że gepardy straciły od 90 do 99 proc. zmienności genetycznej.
Zdaniem autorów badań, uzyskane wyniki powinny pomóc w utrzymaniu i powiększeniu populacji geparda.
PAP – Nauka w Polsce
Koty.pl to portal tworzony przez specjalistów, ekspertów ale przede wszystkim przez miłośników zwierząt.
Zobacz powiązane artykuły
03.05.2025
Czy koty rozumieją nasze słowa?
Ten tekst przeczytasz w 2 minuty
Prawdopodobnie odkąd sięgasz pamięcią, prowadziłeś ze swoim kotem jednostronne rozmowy. Czasami może i odpowiedział miauknięciem. Mimo to zawsze zakładałeś, że cię słucha i pewnie uważałeś, że cię rozumie. Czy słusznie?
undefined
03.05.2025
Wirtualne adopcje. Jak wspierać bezdomne kociaki?
Ten tekst przeczytasz w 5 minut
Możesz dołożyć swoją cegiełkę do walki z bezdomnością wśród zwierząt. Wirtualna adopcja to sposób, żeby wesprzeć kociaki, które przebywają w schroniskach. To może być też początek pięknej przygody w roli opiekuna, która przełoży się na twoje dalsze decyzje związane z realną adopcją. Poznaj alfabet wirtualnego opiekuna od zespołu Karmimy Psiaki!
undefined
24.04.2025
Dlaczego kotka przynajmniej raz przenosi młode do nowego gniazda?
Ten tekst przeczytasz w 4 minuty
Koty mają wiele tajemnic, ale niektóre z nich jesteśmy w stanie odkryć. Dowiedz się, co kieruje kotkami, które przenoszą swoje gniazdo!
undefined