Kot z niebieskimi oczami i jego tajemnice

Kolor kocich oczu jest cechą dziedziczną, warunkowaną przez kilka genów. Dziedzicznie koloru oczu u kota jest dość skomplikowane i przez to nieprzewidywalne, nawet doświadczonych hodowców mogą spotkać niespodzianki. Bodajże najbardziej fascynujący jest kot z niebieskimi oczami. Może dlatego, że w naszym kraju błękitnookie koty rzadko spotyka się wśród dachowców. Z jednym wyjątkiem.

Każdy kot ma niebieskie oczy

Przynajmniej tuż po urodzeniu. Wszystkie kocięta mają przez pierwsze tygodnie niebieskie oczy, niezależnie od rasy i pochodzenia. Właściwe wybarwienie tęczówek zaczyna się około 4-6 tygodnia życia i trwa do 4 miesiąca życia. U niektórych ras kotów właściwa barwa oczu kształtuje się dłużej, aż do ukończenia 2 roku życia.

Niebieskie oczy u małych kociąt biorą się z powodu nieaktywnych jeszcze komórek barwnikowych (melanocytów). Stopniowo melanocyty zaczynają produkować barwnik, a kolor oczu zaczyna się zmieniać z niebieskiego na docelowy.

Skąd ten błękit?

Kolor kocich oczu to tak naprawdę kolor tęczówki. Ten zależy od ilości melanocytów w tęczówce, komórek produkujących pigment. Niebieski kolor oczu pojawia się u kotów wytwarzających bardzo małe ilości melaniny (barwnika produkowanego przez melanocyty). Gdy melaniny całkowicie brak w tęczówce, mamy do czynienia z albinosem o czerwonawych oczach, wynikających z prześwitywania naczyń krwionośnych. Niebieska barwa tęczówki nie wynika z niebieskiego koloru barwnika – błękit to kolor światła odbitego od tęczówki. Światło niebieskie najłatwiej ulega rozproszeniu na ziarenkach pigmentu zawartego w tęczówce.

Rasowy kot z niebieskimi oczami

Koty tych ras mają zawsze niebieskie oczy: kot syjamski, święty kot birmański, kot himalajski, balijski, neva masquerade, ragdoll, tajski, Ojos Azules.

Gen odpowiedzialny za niebieski kolor oczu u syjamów jest innym genem niż ten, który odpowiada za kolor niebieski u kotów innych ras. U kota w typie orientalnym (syjamskim, zwanym też colorpoint) w oku brak jest warstwy odblaskowej zwanej tapetum, na zdjęciach dają one efekt czerwonych oczu. U kotów o typie niesyjamskim w oku znajduje się warstwa tapetum, która świeci na fosforyzująco-zielono w blasku lampy i na zdjęciach. Tylko w przypadku kotów w typie niesyjamskim niebieski kolor oczu nie będzie powiązany z głuchotą.

Czy każdy kot z niebieskimi oczami nie słyszy?

Wiele białych kotów o niebieskich oczach jest głucha. Jednak nie każdy błękitnooki biały kot będzie głuchy. Biały kot o niebieskich oczach nie musi być głuchy, ponieważ za tę samą cechę fenotypową (biała sierść i błękitne oczy) odpowiada kilka różnych genów, a więc wszystko zależy od genotypu konkretnego osobnika. Zakrojone na szeroką skalę badania naukowe wykazały, że procent kotów głuchych wśród niebieskookich o białym umaszczeniu zmienia się zależnie od miejsca występowania badanej populacji i częściowo zależy od genów w niej obecnych.

Wśród białych kotów z co najmniej jednym niebieskim okiem 60-80% jest głuchych; 20-40% słyszy normalnie; 30-40% ma jedno oko niebieskie i jest głuchych a 60-70% ma jedno oko niebieskie i normalny słuch.

W przypadku kotów o jednym oku niebieskim, a drugim inaczej zabarwionym (miedzianym lub zielonym), głuchota dotyka ucho po stronie oka niebieskiego. Przy czym prawdopodobieństwo wystąpienia u nich głuchoty jest tym większe, im więcej białego mają one w okolicach oczu i uszu. Spowodowane jest to jednym z genów białej sierści, wpływającym też na rozwój oczu i uszu – powoduje on niedobór pigmentu w tęczówce (błękitny kolor oczu) i głuchotę.

Różnookie koty spotyka się w rasach: pers, turecki van, turecka angora, kot brytyjski. Zawsze różny kolor oczu ma Khao Manee.

U jednej rasy kotów niebieski kolor oczu nie niesie ze sobą ryzyka głuchoty. Mowa tu o bardzo rzadkiej rasie Ojos Azules, u której dziedziczenie koloru oczu jest niezależne od dziedziczenia koloru sierści.

Jak sprawdzić, czy kot z niebieskimi oczami jest głuchy?

Słuch to tylko jeden ze zmysłów, który pozwala kotom na orientację w przestrzeni i odbieranie bodźców. W przypadku deficytu słuchu inne zmysły potrafią przejąć zadanie orientacji – dotyk, wzrok i węch. Dlatego czasem możemy być zaskoczeni, że nasz pupil jest słyszy – bo doskonale radzi sobie w codziennych czynnościach.

Ustaw się w takiej pozycji do kota, by cię nie widział. Rzuć jakiś przedmiot, np. klucze, na podłogę lub na stół, ale w taki sposób, by kot na pewno nie dostrzegł twojego ruchu. Jeśli kot nie zareaguje na brzęk kluczy – prawdopodobnie jest głuchy. Ostateczną diagnozę może postawić lekarz weterynarii.

Brak słuchu ma znaczenie. Taki kot nie poradzi sobie na wolności. Nie usłyszy nadjeżdżającego samochodu ani szczekania zbliżającego się psa. Niesłyszący kot powinien być kotem niewychodzącym, a jeśli już decydujemy się na jego wyprowadzanie, to koniecznie na smyczy i w szelkach.

Jeśli przypadkiem znajdziesz błękitnookiego kota wśród podwórkowych dzikusków, nie sądź od razu, że nosi w sobie geny kota rasowego. Dziedzicznie koloru niebieskich oczu jest u kotów skomplikowane. Przypadkowy układ genów u dachowca może dać w efekcie kota o niebieskich oczach, którego przodkowie nie mieli nic wspólnego z syjamami.