Mumie zwierząt – co kryje się w kociej mumii?

Łukasz Przewłocki, student Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego wykonał zdjęcia RTG mumii kotów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Mumie zwierząt, które znajdują się w zbiorach stołecznej placówkii.

Przeszkodą wykonania takich analiz był wysoki koszt, choć w stolicy znajdują się urządzenia, które pozwalają je wykonywać. Nie zmusza to do przemieszana zabytków na duże odległości, co wiązałoby się z dodatkowymi kosztami i zagrażałoby artefaktom.

Naprzeciw inicjatywie studenta wyszli pracownicy muzeum – egiptolog dr Monika Dolińska, pracownicy Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (skąd wypożyczono aparaturę) i członkowie Koła Naukowego Starożytnego Egiptu „Kemet” wraz z opiekunem – prof. Andrzejem Niwińskim.

Mumie zwierząt – odkrycie poprzez rentgen

Student przeskanował wszystkie 5 mumii kotów, które znajdują się w Muzeum Narodowym. Niestety naukowcy nie znają dokładnego miejsca znalezienia tych niezwykłych zabytków. Wiadomo jednak, że są oryginalne i pochodzą z Egiptu. Część trafiła do muzealnych zbiorów kilkadziesiąt lat temu jako dary UNESCO.

W wyniku najnowszych badań okazało się, że jeden z fragmentów mumii, który dotychczas określano jako szczątki ludzkie, w rzeczywistości krył wewnątrz zmumifikowanego kota z oderwaną głową.

Oprócz tego w zwojach mumii udało się namierzyć przedmiot, który jest najprawdopodobniej starożytnym amuletem oraz larwy owadów. Młody badacz ustalił również przyczynę zgonu jednego ze zwierząt. Jego zdaniem sposób ułożenia głowy względem ciała, widoczny na zdjęciu rentgenowskim, wskazuje, że kotu skręcono kark.

W innej mumii Przewłocki zarejestrował tajemniczy metalowy drut lub patyk łączący głowę zwierzęcia z jego korpusem.

Innym znaleziskiem, które bardzo zaskoczyło studenta było przypadkowe odkrycie zęba. Dokonano go podczas wykonywania zdjęć RTG. Wypadł spośród tkanin jednej mumii. Po wstępnych analizach ustalono, że należał do człowieka. Wiele wskazuje na to, że jest to ząb sprzed kilku tysięcy lat, a jego właścicielem mógł być starożytny Egipcjanin.

Badacze zamierzają kontynuować analizy – wykorzystać inne narzędzia do skanowania mumii, w tym tomografię komputerową, jak i metody bioarcheologiczne, wśród nich DNA. W ten sposób, zdaniem naukowca, możliwe będzie uzyskanie bardziej kompleksowych wyników.

Świętość kotów w Egipcie

Naukowcy szacują, że w starożytnym Egipcie wykonano dziesiątki milionów mumii zwierzęcych. Kupowali je wierni i pielgrzymi w zakładach balsamierskich. Mumie składali w okręgach świątynnych poświęconych poszczególnym bóstwom, np. koty w przybytkach kociej bogini Bastet, a sokoły – Horusa. Służyły jako wota dziękczynne lub przebłagalne.

Ten zwyczaj rozpowszechnił się zwłaszcza w okresie grecko-rzymskim, kiedy zaczęto mumifikować nawet ptasie jajka i gady. Egipcjanie umieszczali czasem mumie zwierząt domowych w grobie wraz ze zmarłym, co jest dowodem ogromnego przywiązania i szacunku dla swoich pupili.

Źródło: PAP – Nauka w Polsce