Cukrzyca u kota. Wszystko, co powinieneś o niej wiedzieć

Cukrzyca u kota to zaburzenie gospodarki węglowodanowej, białkowej i tłuszczowej organizmu. Charakteryzuje ją niedobór insuliny – hormonu wydzielanego przez trzustkę, w efekcie czego dochodzi do długotrwałego podwyższenia stężenia glukozy we krwi.

U kotów wyróżnia się trzy typy cukrzycy:

1. Insulinozależną – w wyniku procesów immunologicznych dochodzi do zniszczenia komórek beta trzustki odpowiedzialnych za produkcję insuliny i w konsekwencji do ograniczenia lub całkowitego zahamowania wytwarzania tego hormonu. Ten typ cukrzycy prowadzi do wyniszczenia organizmu. Mogą pojawić się objawy cukrzycowej kwasicy ketonowej – ciężkiego powikłania, zagrażającego życiu zwierzęcia.

2. Insulinoniezależna – występuje w niej zaburzenie wydzielania insuliny jak i oporność na podawaną insulinę. To dość częsta forma cukrzycy u kotów. Predysponowane do tej postaci cukrzycy są otyłe zwierzęta. Nie towarzyszy jej kwasica ketonowa.

3. Wtórna postać cukrzycy – może towarzyszyć innym chorobom, np. niektórym nowotworom trzustki, guzom przysadki, nadczynności kory nadnerczy i tarczycy, również przy podawaniu glikokortykoidów czy progestagenów. Tu ważna uwaga: nie podawać pochopnie i zbyt długo kotom sterydów, grozi to właśnie rozwojem cukrzycy wtórnej.

Oprócz charakterystycznych objawów w rozpoznaniu największe znaczenie ma badanie krwi na zawartość w niej glukozy. Zwykle wynosi ona grubo powyżej 200mg/% przy normie 100mg/%. Cukier obecny jest również w moczu. Trzeba jednak brać pod uwagę to, że u zdrowego zestresowanego kota poziom ten może skoczyć do 350mg/%.

Wyniki innych badań też są podwyższone i są związane z uszkodzeniem wątroby, nerek i wikłających stanów zapalnych.

W przypadku zaobserwowania jednego z wyżej wymienionych objawów należy niezwłocznie udać się do lekarza weterynarii.

Do poważnych zaburzeń i powikłań związanych ze zbyt późno rozpoznaną lub niewłaściwie leczoną cukrzycą, należą m.in.:

• stłuszczenie wątroby
• nefropatia cukrzycowa (uszkodzenie kłębuszków nerkowych, zmniejszenie zdolności filtracyjnej nerek i rozwój mocznicy)
• infekcje układu moczowego
• infekcje skórne
• neuropatia cukrzycowa (kot chodzi na całej powierzchni stopy)
• cukrzycowa kwasica ketonowa (to bardzo złożony proces, w wyniku którego dochodzi do produkcji ciał ketonowych zatruwających organizm, powstania kwasicy metabolicznej, utraty płynów i elektrolitów, a w efekcie nawet do śmierci zwierzęcia). Stan ten wymaga podjęcia natychmiastowego intensywnego leczenia.

Cukrzyca u kota podczas leczenia może napotykać wiele trudności. Brak reakcji na zastosowaną insulinę może wynikać z oporności tkanek na dany preparat lub współistniejących chorób od zwykłych infekcji czy chorób zębów po poważniejsze zaburzenia jak nadczynność tarczycy, lub nadnerczy czy też wytwarzanie przeciwciał przeciw zastosowanemu rodzajowi insuliny. Inną przyczyną niepowodzeń może być zbyt szybki metabolizm insuliny lub podawanie określonych leków, np. glikokortykoidów czy progestagenów (leków hormonalnych).

Leczenie

Cukrzyca jest chorobą nieuleczalną, również cukrzyca u kota. Nasze działania skupiają się na utrzymaniu odpowiedniego poziomu cukru we krwi i zapewnienie w miarę komfortowego życia naszym pupilom. Leczenie cukrzycy rozpoczynamy od doustnych leków przeciwcukrzycowych. Oprócz typowych leków zaleca się podawanie  preparatów zawierających argininę i chrom.

Korzyści płynące ze stosowania tych leków to:

• Mniejsze niebezpieczeństwo niedocukrzenia niż przy stosowaniu insuliny.
• Nie musimy codziennie wykonywać iniekcji, którą u kota jest trudniej wykonać niż u psa Niestety nie zawsze taka terapia przynosi efekty i wtedy musimy przejść na insulinę. W terapii stosuje się insulinę lente. U kotów szybszy jest metabolizm insuliny w związku z tym stosuje się ją zazwyczaj dwa razy na dobę. Dawka wieczorna zazwyczaj jest o 25% niższa. U kotów w odróżnieniu od psów odstawienie insuliny na kilka dni nie powoduje tak drastycznych objawów kwasicy ketonowej. Jedynym warunkiem jest stały dostęp do wody i pokarmu. U ok.20%kotów może nastąpić remisja czyli wycofanie się objawów i wtedy należy odstawić insulinę.

Żywienie

Drugim bardzo ważnym zagadnieniem w kontroli cukrzycy jest żywienie. Zwierze powinno dostawać pokarm o stałej zawartości energetycznej.

Zalecany jest pokarm zawierający bardzo wysokiej jakości białko i łatwostrawne węglowodany oraz wspomniany dodatek argininy i chromu. Można stosować również gotowe karmy dla kotów z cukrzycą. Maja one jednak wady (są drogie i niezbyt chętnie zjadane przez koty).

Reżim pokarmowy trzeba ściśle utrzymywać gdyż zmiana żywienia powoduje skoki cukru we krwi, kwasice metaboliczną i śpiączkę.

Hipoglikemia

Należy ją rozróżnić od tzw.: śpiączki cukrzycowej, gdzie utrata przytomności jest spowodowana nadmiarem cukru w krwi.

Objawy hipoglikemii:

• utrata przytomności,
• szybkie narastanie objawów,
• podwyższona temperatura ciała,
• bladość błon śluzowych,
• wzmożone odruchy,
• rozszerzone źrenice,
• reakcja na podanie glukozy lub cukru (zwierze po podaniu glukozy bardzo szybko powraca do przytomności)

Śpiączka cukrzycowa:

• objawy narastają powoli,
• obniżona temperatura ciała,
• objawy tężca tylnego i ruchy pływackie,
• błony śluzowe suche,
• charakterystyczny zapach acetonu z jamy ustnej świadczący o kwasicy,
• źrenice prawidłowe,
• brak reakcji na podanie glukozy czy cukru (podanie glukozy nie zaszkodzi zwierzęciu).

W leczeniu cukrzycy niezmiernie ważne jest zrozumienie tej choroby przez właściciela i ścisła współpraca z lekarzem prowadzącym. Właściciel musi się nauczyć samodzielnie wykonywać wkłucia. Najlepiej aby pierwszy raz wykonał je w obecności lekarza.

Niezwykle istotny też jest okresowy pomiar glukozy przez właściciela.

Właściciel powinien natomiast kontrolować poziom glukozy i ciał ketonowych badając mocz paskami testowymi. Należy też kontrolować masę ciała ważąc kota raz na dwa tygodnie. Dzięki tak prowadzonemu zwierzęciu zapewnimy mu kilka lat życia w miarę dobrych warunkach zdrowotnych. Nieleczona lub źle leczona cukrzyca u kota zazwyczaj wciągu kilku miesięcy kończy się śmiercią.

Opracowane na podstawie: lek. wet. Zbigniew Mozga / LecznicaMałych Zwierząt/; www.portalweterynaryjny.pl