Białaczka u kota – kocia białaczka wirusowa (FeLV)

FeLV (Feline Leukemia Virus) to wirus wywołujący u kotów białaczkę. Obok FIP (wirusa wywołującego zapalenie otrzewnej kotów) i FIV (kociego odpowiednika HIV), FeLV jest jednym z najniebezpieczniejszych wirusów, które u domowych mruczków wywołują nieuleczalne, śmiertelne choroby.

FeLV rozprzestrzenia się wraz ze śliną, moczem, kałem, mlekiem i krwią chorych kotów i bezobjawowych nosicieli. Jest wirusem wrażliwym na czynniki środowiska, takie jak wysoka lub niska temperatura, promienie słoneczne, detergenty czy wysychanie. Poza kocim organizmem przeżywa zaledwie kilka minut. Do zakażenia dochodzi najczęściej podczas bezpośredniego kontaktu z chorym kotem (na przykład podczas wspólnej pielęgnacji lub walki), w rzadkich przypadkach także podczas jedzenia z jednej miski czy korzystania z tej samej kuwety. Z tego właśnie powodu najczęściej chorują koty z dużych hodowli, schronisk czy stad żyjących wspólnie na wolności. Kocięta zarażają się od matki przez macicę, podczas porodu lub wraz z mlekiem matki.

Jak rozwija się wirusowa białaczka u kotów?

Po zakażeniu wirus zaczyna się namnażać w organizmie kota. W ciągu 2-4 tygodni następuje wiremia, czyli faza choroby, w której ogromna ilość wirusa znajduje się w krwi zwierzęcia. Faza ta odznacza się zazwyczaj lekką gorączką bądź pogorszeniem nastroju (głównie u małych kociąt, do 8. tygodnia życia), jest więc łatwa do przeoczenia. Dalszy przebieg białaczki u kota zależy od jego wieku i odporności. FeLV u kotów przebiegać może w jeden z trzech sposobów:

• zwalczenie wirusa FeLV. Koty o silnym układzie odpornościowym są w stanie zwalczyć namnażającego się w ich organizmie wirusa w ciągu kilku miesięcy. Taka sytuacja dotyczy około 1/3 kotów mających kontakt z wirusem białaczki. Zwierzaki te uzyskują odporność na kilka lat.
• zakażenie uśpione. 1/3 kotów mających kontakt z wirusem białaczki staje się bezobjawowymi nosicielami FeLV. Uśpiony wirus umiejscawia się w szpiku kostnym kota. W sytuacji silnego obniżenia odporności, stresu lub podczas ciąży może dojść do aktywacji wirusa, trwałej wiremii i rozsiewania wirusa oraz ukazania się objawów klinicznych. Po aktywacji FeLV przeżywalność kotów wynosi zazwyczaj około 3 lat.
• pełen przebieg choroby. U pozostałej 1/3 kotów (najczęściej młodych kociąt żyjących w dużych skupiskach) kontakt z wirusem wywołuje pełne objawy choroby. Kot taki może zarażać inne osobniki i umiera w ciągu 2-4 lat.

Objawy FeLV u kota

U kotów, u których rozwinęła się trwała wiremia, dochodzi do silnej immunosupresji. Kociej białaczce towarzyszy więc wiele wtórnych zakażeń. Zwierzęta chore na białaczkę są zazwyczaj wychudzone, odwodnione, cierpią na anemię, a także nawracające infekcje skóry i układu oddechowego. FeLV może wywołać u kotów także zapalenie jelit, dziąseł, nerek lub tęczówki, bezpłodność, chłoniaka oraz białaczkę szpikową. Chore zwierzęta stają się także bardziej podatne na zakażenie hemobartonelozą. Objawy białaczki u kotów będą więc zależeć od tego, jakie narządy i tkanki zostaną zaatakowane przez dodatkowe infekcje.

Jak zdiagnozować białaczkę u kota?

Najprostszym i najpowszechniejszym sposobem na zdiagnozowanie białaczki u kotów jest test ELISA z krwi. Warto pamiętać, że zdarzają się wyniki testów fałszywie dodatnie. Dlatego po stwierdzeniu FeLV+ należy przeprowadzić bardziej szczegółowy test PCR. Jeśli wynik PCR w kierunku białaczki wyjdzie dodatni, należy uznać kota za nosiciela wirusa. Testy w kierunku FeLV należy wykonać kotu, u którego zauważymy zwiększoną podatność na infekcje lub niepokojące objawy. Jeśli chcemy powiększyć rodzinę o kolejnego mruczka, przed spotkaniem zwierząt warto wykonać wszystkim testy – pozwoli to uchronić koty przed wzajemnym zarażeniem się białaczką.

Leczenie FeLV u kotów

Wirusowa białaczka kotów to choroba nieuleczalna. Celem leczenia objawowego i paliatywnego jest podniesienie odporności zwierzęcia, eliminacja wtórnych zakażeń oraz zapewnienie mu jak najlepszego komfortu życia. W tym celu stosuje się środki i suplementy podnoszące odporność, antybiotyki, leki przeciwzapalne oraz środki zwiększające apetyt. W przypadku FeLV niezwykle ważne jest zapewnienie kotu wysokiej jakości diety, której podstawą powinna być karma mokra. Kota-nosiciela należy także chronić przed stresem, który mógłby aktywować chorobę.

Szczepionka przeciwko FeLV

Jedynym sposobem na uchronienie kota przed zakaźną białaczką jest szczepienie ochronne. Kocięta szczepi się po raz pierwszy w wieku 8-12 tygodni, ponownie w odstępie 3-4 tygodni, kolejne szczepienia wykonywane są co roku. Kota dorosłego (przed wyjazdem lub kryciem) szczepi się również dwukrotnie w odstępie 3-4 tygodni (drugie szczepienie co najmniej 3 tygodnie przed planowanym kontaktem z innymi osobnikami). Należy jednak pamiętać, że żadna szczepionka nie powoduje 100% odporności przed chorobą.

Przed zaszczepieniem kota przeciw białaczce należy bezwzględnie wykonać test w kierunku białaczki. Zaszczepienie kota, który już jest nosicielem wirusa, może zaindukować objawową białaczkę. Ważne też, by wybierać szczepionki bezpieczne i niepowodujące ew. mięsaka – czyli np. Purewax – droższy, ale bezpieczniejszy dla kotów.