Koci katar – objawy i leczenie kociego kataru

Koci katar to potoczna nazwa zakażeń górnych dróg oddechowych wywołanych przez wirusy i bakterie. Do objawów tej choroby należą przede wszystkim kichanie, gęsty wypływ z nosa i ropienie oczu, choć infekcja może powodować także liczne, niebezpieczne powikłania. Bywa także śmiertelna, szczególnie dla kociąt. Jak objawia się koci katar i jak leczyć tę chorobę?

Przyczyny kociego kataru

Koci katar, czyli wirusowy nieżyt górnych dróg oddechowych, to choroba najczęściej wywoływana przez herpeswirus kotów typu 1 (FHV-1) i kaliciwirus kotów (FCV-1). Wirusy te występują powszechnie w całej populacji kotów – szacuje się, że około 80% dorosłych kotów jest bezobjawowymi nosicielami przynajmniej jednego z nich. Objawy infekcji występują najczęściej u:

• kotów zaniedbanych;
• kotów bezdomnych;
• kociąt;
• zwierząt z osłabioną odpornością.

Jak dochodzi do zakażenia patogenami?

Do zakażenia herpeswirusem i kaliciwirusem dochodzi przede wszystkim poprzez kontakt kota z wydzielinami chorego zwierzęcia. Wirusy te szczególnie powszechne są w dużych skupiskach kotów – na przykład w schroniskach i hodowlach. Patogeny będące przyczyną choroby mogą utrzymywać się także miesiącami na kuwetach, w miskach na wodę i jedzenie oraz na legowiskach. Kocięta mogą zarażać się kocim katarem także od matki i podczas życia płodowego.

Objawy kociego kataru

Herpeswirus i kaliciwirus kotów wnikają przez błonę śluzową górnych dróg oddechowych, prowadząc do stanu zapalnego i zwiększonej produkcji śluzu. W dalszym przebiegu choroby zakażenie może objąć także wnętrze pyska, gardło i gałki oczne kota. Stany zapalne w jamie ustnej i spadek odporności przy kocim katarze sprawiają, że kot staje się podatny na wtórne zakażenia bakteryjne. Sprawia to, że u kota chorego na koci katar najczęściej występują takie objawy, jak:

• obfite ślinienie,
• częste kichanie i kaszel,
• obrzęk i zaczerwienienie spojówek,
• obecność surowiczej lub ropnej wydzieliny z oczu i nosa,
• problemy z oddychaniem,
• owrzodzenia wewnątrz pyska i na dziąsłach,
• brak apetytu i spadek masy ciała,
• przewlekła biegunka, wymioty,
• skołtunienie sierści,
• gorączka,
• wyraźne osłabienie,
• apatia.

Jeśli nie dojdzie do wtórnych zakażeń bakteryjnych, objawy kociego kataru są zazwyczaj łagodne i mogą ustąpić samoistnie po kilku tygodniach, a kot staje się bezobjawowym nosicielem choroby. W przypadku infekcji bakteryjnej choroba przybiera bardziej niebezpieczną postać. Nieleczona może prowadzić do wielu niebezpiecznych powikłań, a nawet do śmierci zwierzęcia.

Powikłania przy kocim katarze

Wtórne zakażenia towarzyszące często herpeswirozie i kaliciwirozie są wyjątkowo niebezpieczne i prowadzą do wielu powikłań. Bakterie namnażające się w górnych drogach oddechowych kota sprawiają, że wydzielina z nosa i oczu staje się ropna, gęsta i może sklejać drogi oddechowe kota, utrudniając mu oddychanie. Może także zaklejać powieki kota, co prowokować będzie zwierzaka do tarcia i drapania oczu. Uszkodzone w ten sposób gałki oczne stają się zainfekowane i rozpulchnione, co może prowadzić do tworzenia się wrzodów, przerwania rogówki i wylania się zawartości oka. Dlatego kociaki z poważnym kocim katarem często tracą oczy.

Przechorowany koci katar często przechodzi w postać bezobjawową. Obecne w tkankach zwierzaka wirusy mogą reaktywować się podczas spadku odporności, przy podawaniu leków immunosupresyjnych (glikokortykosteroidów) i w sytuacjach powodujących stres (na przykład przy przeprowadzce, pobycie w hotelu dla zwierząt czy pojawieniu się w mieszkaniu nowego domownika). Objawy kociego kataru mogą wystąpić także po narkozie czy przy zakażeniu innymi wirusami, na przykład FIP lub FeLV.

Koci katar u kociąt

Koci katar u kociąt ma szczególnie ostry przebieg. Nieszczepione maluchy są wyjątkowo wrażliwe nie tylko na wirusy, ale także wszelkie bakterie mogące powodować wtórne zakażenia dróg oddechowych i oczu. Dlatego kocięta, u których wystąpią pierwsze niepokojące objawy, powinny jak najszybciej trafić do lekarza weterynarii. Herpeswirus i kaliciwirus są wyjątkowo zaraźliwe, dlatego na koci katar najczęściej chorują wszystkie kocięta z miotu.

Kiedy należy skonsultować się z lekarzem weterynarii?

W przypadku wystąpienia u kota kataru z wydzieliną, biegunki, osłabienia lub braku apetytu należy udać się do lekarza weterynarii.

Zdiagnozowanie kociego kataru odbywa się najczęściej na podstawie występujących u kota objawów. Istnieją wprawdzie specjalistyczne testy wykrywające obecność herpeswirusa i kaliciwirusa, jednak nie wykazują zbyt dużej przydatności, gdyż mogą dawać fałszywe wyniki.

Leczenie kociego kataru

Obecnie nie istnieją środki mogące zwalczyć wirusy wywołujące zakażenie, choć naukowcy są w trakcie opracowywania skutecznego leku na koci katar. Obecnie u kotów chorych na koci katar stosuje się leczenie objawowe i antybiotykoterapię.

Leczenie kociego kataru polega przede wszystkim na miejscowym lub doustnym stosowaniu antybiotyków zwalczających wtórne infekcje bakteryjne. Antybiotyki dobiera się na podstawie wykonanego wymazu i posiewu z wydzieliny pobranej z gardła i worka spojówkowego kota. Najczęściej są to leki o szerokim spektrum działania:

• amoksycylina (Duomox);
• doksycyklina;
• cefaleksyna.

Lekarz weterynarii może zalecić także podawanie kotu niesterydowych leków przeciwzapalnych i założenie kotu kołnierza, który zapobiegnie tarciu oczu i uchroni je przed urazami mechanicznymi. Jeśli doszło do poważnych uszkodzeń gałek ocznych, często niezbędne jest ich chirurgiczne usunięcie. W przypadku silnego odwodnienia niezbędne będzie podawanie kotu kroplówek.

Domowe leczenie infekcji

Choremu zwierzakowi należy regularnie przemywać oczy i usuwać nadmiar wydzieliny z nosa i powiek, a także zapewnić ciepłe i spokojne miejsce odpoczynku. Bezwzględnie należy odizolować go od innych zwierząt, by zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby. W pomieszczeniu, w którym przebywa chory kot, należy utrzymywać wysoką wilgotność powietrza.

Wskazane jest również stosowanie suplementów wspierających układ odpornościowy (beta-glukany, kwasy tłuszczowe omega-3, lizyna) i unikanie sytuacji mogących wywołać u kota dodatkowy stres. Opiekun powinien także zadbać o prawidłowe odżywienie zwierzaka, stosując wysoko przyswajalną, mokrą karmę, która zapewni kotu składniki odżywcze niezbędne do regeneracji organizmu i odpowiedni poziom nawodnienia.

Samo wyleczenie infekcji wywołanej przez herpeswirusa i kaliciwirusa jest zazwyczaj niemożliwe, a większość kotów po kocim katarze staje się bezobjawowymi nosicielami. Choroba ta ma więc skłonność do nawracania przez całe życie zwierzęcia, szczególnie w sytuacjach obniżonej odporności.

Profilaktyczne szczepienia przeciwko kociemu katarowi

Najpowszechniej stosowanym i najskuteczniejszym sposobem na zapobieganie kociemu katarowi jest regularne szczepienie kotów. Trzeba przy tym pamiętać, że szczepienia profilaktyczne przeciwko herpeswirusowi i kaliciwirusowi mogą złagodzić przebieg choroby i zmniejszyć ryzyko nawrotów, jednak nie zapobiegną zakażeniu.

Pierwsze profilaktyczne szczepionki przeciwko FHV-1 i FCV podaje się kociętom w 9 tygodniu życia. Należy je powtórzyć po 3-4 tygodniach, a następnie podawać zwierzakowi dawki przypominające raz na rok lub dwa lata. Szczepieniem przeciw kociemu katarowi powinny być objęte zarówno koty wychodzące, jak i niewychodzące. Wirusy wywołujące koci katar są bowiem odporne na warunki środowiskowe i mogą trafić do domu na przykład na ubraniu opiekuna lub na używanych kocich akcesoriach.