Panleukopenia kotów, czyli koci tyfus – objawy, leczenie i zapobieganie

Panleukopenia jest chorobą wirusową niebezpieczną szczególnie dla kociąt w wieku od 6 tygodni do 4 miesięcy. Bardzo szybko roznosi się wśród kotów i może prowadzić nawet do śmierci chorego zwierzaka. Jak można zminimalizować ryzyko panleukopenii u kota i jakie są objawy zakażenia wirusem FPV?

Czym jest panleukopenia kotów?

Panleukopenia, zwana także kocim tyfusem lub zakaźnym zapaleniem jelit kotów, wywoływana jest przez wirus panleukopenii kotów (ang. feline panleukopenia virus – FPV). Ten blisko spokrewniony z parwowirusem psów patogen jest wysoce zaraźliwy i wyjątkowo odporny na czynniki zewnętrzne i większość środków dezynfekcyjnych. Dzięki temu poza organizmem zwierzęcia może przetrwać nawet rok. Wirus mnoży się w tkance limfoidalnej w okolicy gardła, a następnie roznosi się po całym organizmie i dociera do węzłów chłonnych, szpiku kostnego i nabłonka jelit.

Jakie koty mogą chorować na panleukopenię?

Panleukopenia występuje najczęściej u kociąt pomiędzy 2 a 5 miesiącem życia. Na zarażenie najbardziej narażone są młode, wychodzące, bezdomne i nieszczepione koty, których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Najmniej podatne na chorobę są koty dorosłe powyżej drugiego roku życia, które infekcję mogą przebyć bardzo łagodnie, a nawet bezobjawowo.  Trzeba mieć jednak świadomość, że na panleukopenię może zachorować każdy mruczek – także nasz ukochany, domowy pupil. Sporadyczne przypadki zachorowań odnotowano także w ogrodach zoologicznych (leopard, tygrys, ryś).

Szczególnie wrażliwe na panleukopenię są koty syjamskie i perskie.

Jak dochodzi do zakażenia wirusem panleukopenii (FPV)?

Do zakażenia parwowirusem może dojść drogą pokarmową, na przykład przez bezpośredni kontakt z wydzielinami zakażonego kota (śliną, kałem, moczem, wymiocinami), a także zainfekowanymi przedmiotami (miskami, kuwetą, legowiskiem), a nawet człowiekiem (który jest odporny na wirusa FPV). Ponadto wirus unosi się w powietrzu, dlatego koty mogą zarażać się także drogą wziewną. Zarażenie u kotki podczas ciąży może powodować także zakażenie płodu.

Panleukopenia kotów – objawy kliniczne

Koci tyfus to choroba, która rozwija się niezwykle szybko (maksymalnie do 10 dni), a jej śmiertelność jest bardzo wysoka – wśród kociąt w zależności od źródła może to być nawet 75 do 100%. Choroba powoduje przede wszystkim błyskawiczne odwodnienie, stąd objawy panleukopenii są nieswoiste. Istnieje jednak zespół kilku charakterystycznych znaków, które powinny szczególnie zaniepokoić opiekuna i skłonić go do wizyty u weterynarza – zwłaszcza jeśli zwierzę nie było wcześniej szczepione albo w domu pojawił się nowy kot.

Do pierwszych objawów panleukopenii pojawiających się po 3-5 dniach od zakażenia należą:

• biegunka o bardzo nieprzyjemnym zapachu, czasami ze śladami krwi;
• wymioty;
• gorączka (dochodzi nawet do 41 stopni C., po czym spada);
• apatia i niechęć do ruchu;
• brak apetytu;
• przyjmowanie pozycji bólowej – zwierzę leży na mostku z podkurczonymi łapami;
• matowa sierść.

Jeśli do zakażenia dojdzie jeszcze w okresie płodowym, istnieje prawdopodobieństwo, że kociak urodzi się z nieuleczalną hipoplazją móżdżku, objawiającą się charakterystycznym brakiem koordynacji ruchowej i drżeniami mięśniowymi. Wirus może także osłabić odporność chorego kota i zwiększyć jego podatność na wtórne zakażenia bakteryjne.

Rozpoznanie zakażenia kocim tyfusem

Jeśli kot wykazuje objawy mogące wskazywać na chorobę wirusową, należy jak najszybciej udać się z nim do lekarza weterynarii. Diagnozę postawić można na podstawie badania kału na obecność wirusa. Należy także wykonać badania krwi i oznaczenia przeciwciał w surowicy.

Leczenie kociego tyfusa i rokowania

Leczenie polega głównie na nawadnianiu przy pomocy wlewów dożylnych, podawaniu antybiotyków, probiotyków i elektrolitów, a także środków przeciwwymiotnych. Dorosłe koty i kocięta o wyższym mianie przeciwciał mają największe szanse na wyzdrowienie. Jeśli jednak choroba będzie miała formę nadostrą, kocię umiera zazwyczaj w ciągu kilku godzin od pierwszych objawów. Jeśli pod jednym dachem mieszka kilka zwierząt, bezwzględnie konieczna jest izolacja chorego kota i regularna dezynfekcja wszystkich powierzchni.

Jak zapobiegać zarażeniu wirusem panleukopenii?

Panleukopenia u kota to zdecydowanie poważna choroba, która w najgorszym wypadku może kosztować naszego ulubieńca życie, a także naraża go na ogrom niepotrzebnego cierpienia. Pamiętajmy o tym, aby zaszczepić swojego pupila przeciwko wirusowi panleukopenii, a także regularnie go odrobaczać i szybko reagować na niepokojące objawy. Szczepienie ochronne praktycznie eliminuje ryzyko zachorowania. Gdy tylko mamy wątpliwości co do zdrowia kota, udajmy się z nim do weterynarza.