Choroby serca u kota – najczęstsze objawy i profilaktyka

Najczęstsze choroby serca u kotów

Choroby serca u kotów możemy podzielić na dwie kategorie, czyli choroby nabyte i wady wrodzone. Do chorób nabytych należą:

• kardiomiopatia przerostowa (HCM) – dotyczy głównie kotów do 6-8. roku życia,
• kardiomiopatia restrykcyjna (RCM) – występuje u kotów powyżej 8. roku życia,
• kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM) – obecnie stosunkowo rzadko spotykana. U jej podstaw leży niedobór tauryny w diecie. Obecnie wszystkie karmy przeznaczone dla kotów mają odpowiednią zawartość tego aminokwasu, przez co „prawdziwy” DCM w praktyce już prawie nie istnieje. 

Istnieje także szereg wad wrodzonych występujących u zwierząt. Jednak u kotów najczęściej spotykany jest ubytek w przegrodzie międzykomorowej (VSD).

Nie każda choroba serca oznacza jego niewydolność. Chore koty mogą żyć latami bezobjawowo, jednak gdy już dojdzie do niewydolności serca – objawy zależą od tego, z którą chorobą mamy do czynienia.

Kardiomiopatia przerostowa u kota

Ponad 70% kocich chorób serca stanowią kardiomiopatie, czyli choroby mięśnia sercowego. Kardiomiopatia może być pierwotna lub wtórna (pseudohipertrofia imitująca HCM), czyli wywołana innym czynnikiem, np.:

• nadczynnością tarczycy, 
• nadciśnieniem tętniczym,
• chorobą nerek,
• odwodnieniem,
• sepsą.

Właściwy HCM widoczny jest w badaniu zazwyczaj u kotów powyżej roku, a nie u młodszych kociąt. W przypadku kotów brytyjskich najczęściej obserwowany jest w początkowych stadiach między 2. a 4. rokiem życia.

Do kardiomiopatii przerostowej genetycznie predysponowane są szczególnie koty rasowe, w tym przedstawiciele dużych ras:

• maine coon,
• kot brytyjski i pochodne rasy,
• cornish rex,
• kot norweski leśny,
• ragdoll,
• sfinks.

Te rasy kotów mogą dziedziczyć schorzenie po przodkach, dlatego kluczowy jest też wybór hodowli, w której zwierzęta są regularnie badane. Pomimo tego choroba ta może również wystąpić u popularnych dachowców.

Czy kot może mieć zawał serca?

Nie, zdarzają się natomiast nagłe zejścia śmiertelne u kotów z kardiomiopatią przebiegającą bezobjawowo na skutek nagłych zaburzeń rytmu lub zatorów. Spotyka się też przypadki nagłej utraty wzroku jako jedynego objawu nadciśnienia tętniczego u kota.

Objawy choroby serca u kota

U większości kotów choroby serca nie dają wyraźnych objawów i rozpoznawane są dopiero przy okazji innych badań. Problemy z sercem możesz podejrzewać, gdy twój kot:

• zaczyna chować się i unikać kontaktu z domownikami,
• staje się smutny i apatyczny,
• szybko męczy się podczas zabawy,
• ciężko oddycha przez otwarty pyszczek lub gdy jego oddech jest szybszy w spoczynku niż zazwyczaj.

W przebiegu zaawansowanej choroby serca zauważyć można także powiększenie obrysu jamy brzusznej. Zdarza się, że choroby serca diagnozowane są u zwierzaków kulejących albo z objawami paraliżu tylnych łap. Najczęściej wynikają one z zatoru aorty, który powoduje zaburzenia krążenia krwi w tylnych kończynach. Taki nieleczony stan może kończy się martwicą łap, co niestety jest wskazaniem do eutanazji. Niezdiagnozowana choroba serca może przebiegać bezobjawowo, a następnie wywołać arytmię, migotanie komór i nagłą śmierć.

Diagnostyka chorób serca

Choroby serca u kotów diagnozuje się przede wszystkim za pomocą osłuchiwania i badania ECHO (echokardiografia). ECHO serca to nic innego jak USG serca. Pozwala ocenić poszczególne jego struktury, ocenić ich grubość (i np. wykryć pogrubienia tkanek), objętość oraz sprawdzić, czy przepływy w głównych naczyniach i przez zastawki są prawidłowe. Na tej podstawie lekarz może zakwalifikować pacjenta jako zdrowego lub chorego i wdrożyć odpowiednie postępowanie terapeutyczne.

Leczenie schorzeń kardiologicznych u kotów

Choroby serca leczy się wyłącznie farmakologicznie i należy zaznaczyć, że zazwyczaj nie da się ich wyleczyć, a można jedynie kontrolować i spowalniać ich postęp. Operacje przeprowadza się jedynie w wypadku wad wrodzonych i tylko w wyspecjalizowanych i dobrze wyposażonych klinikach.

W przypadku duszności lekarz może zastosować zarówno postępowanie farmakologiczne, jak i terapię tlenową. Po opanowaniu stanu ostrej niewydolności krążenia konieczna jest dalsza terapia farmakologiczna, czyli podawanie leków doustnych przez właściciela w warunkach domowych. Jest to dużo trudniejsze niż w wypadku aplikowania ich psom, dlatego lekarze weterynarii ograniczają ich ilość do niezbędnego minimum. Bardzo często stosuje się leki moczopędne, które zmniejszają zastój krwi w tkance płucnej, oraz leki przeciwzakrzepowe, które mają za zadanie zniwelować ryzyko choroby zatorowo-zakrzepowej.

Opiekun kota chorego na serce musi dbać o regularne podawanie leków. Jeśli chodzi o aktywność fizyczną, kot sam ją sobie dozuje, nie należy go do niej zmuszać.

Profilaktyka chorób serca u kota

Jedynym sposobem na ograniczenie występowania chorób serca u kotów jest ich rutynowe badanie. Przeprowadza się tak zwany HCM screening, czyli rutynowe, profilaktyczne badanie echokardiograficzne u kardiologa. Niezależnie od obciążenia rasy lub jego braku kota należy badać kontrolnie co 2 lata. Należy przy tym pamiętać, że samce chorują częściej niż samice, dlatego należy badać je częściej.

Redakcję merytoryczną tekstu wykonała lek. wet. Marta Boruczkowska, Specjalistyczne Centrum Weterynaryjne „Łapa Na Pulsie”